Дараа нь “Дэлхий хавтгай болж байна“ номыг уншаад мөн л Америкийн боловсролын системийн шинэчлэл буруу байснаас S&E буюу шинжлэх ухаан, инженерийн мэргэжлийг сонгогчдын тоо хэт багасаж “үндэсний хямралд” хүргэж буй тухай олж мэдээд өндөр хөгжилтэй орнууд баяжаад ирсэн хойноо хүүхдүүдээ баахан эрхлүүлж дээ гэж бодов.
Монголын боловсролын системийн байдал ямар байна вэ? Манай 10 жилийн боловсролын систем ихээхэн чөлөөтэй байдалд байдаг гэж хэлж болно байх. Учир нь түүрк сургууль, энэтхэг сургууль, япон сургууль, орос сургууль, саяхан байгуулагдсан америк сургууль гээд бусад хувийн сургуулиуд тус тусдаа өөрсдийн дураар боловсруулсан хөтөлбөрөөр сургалтаа явуулдаг гэж энгийн бидэнд ойлгогддог. Ер нь ч тийм болтой юм билээ. Сургуульд элсэх нас чиг хуульчлагдаагүй, зарим айл 6 настайд нь хүүхдээ сургуульд оруулна, зарим нь 7-тойд нь, эсвэл бүр 8-тайд нь ч оруулна. Ноднингоос эхлээд 11 жилийн системд шилжих шиг болсон. Харин америк сургууль 12 жилээр төгсгөх юм гэсэн. Ингээд бодохлоор бид боловсролын эрх чөлөөт системтэй улс гэж хэлж болно. Сураг сонсохноо энэ жилээс ахлах ангийн хүүхдүүд шинжлэх ухааны төрлийн хичээлийг сонгож үздэг болох гэнэ. Хэрвээ энэ нь тухайн төрлийн хичээлийн цагийг багасгаж байгаа бол дээр дурдагдсан америк, японы алдааг давтах нь уу гэлтэй. Бид бусад орны алдаанаас суралцвал хоцорсныхоо давууг эдлэх ач холбогдолтой сон.
“Дэлхий хавтгай болж байна” номон дээр бичсэнээс үзвэл хятад, энэтхэгчүүд боловсролын системдээ тун чиг их анхаарч, асар хүчтэй өрсөлдөөнийг өрнүүлж байгаа нь америкийн өнөөгийн бодит байдлаас хамаагүй илүү болсныг тэмдэглэжээ. Бид тэрхүү америк, японуудыг ч “айлгаад” байгаа хятад, энэтхэгийн боловсролын бодлогыг судалж үзүүштэй мэт санагдана.
Манай монголчууд эрт дээр үеэсээ боловсролыг эрхэмд үздэг сэтгэлгээний уламжлалтай ард түмэн билээ. Гэтэл зарим буурай оронд хөдөөний эцэг, эхчүүдийг зөвхөн хүүхдэдээ боловсрол олгох нь зүйтэй гэдэг бодол, санаатай болгохын төлөө хэдэн жил үргэлжилсэн төсөл хэрэгжүүлдэг гэж сонссон. Тэгээд бодохлоор боловсролынхоо системийг илүү сайн, илүү боловсронгуй болгож, боловсролын төлөө урд урдынхаас илүү хүчтэй анхаарал тавибал манай монголчуудын боловсролын түвшин дорхноо дэлхийн түвшинд хүрэх бололцоотой бөгөөд манай улсын өрсөлдөх чадвар ч өндөр болох юм. Монгол улсын ирээдүйг оюуны үйлдвэрлэл дээр тулгуурлах ёстой гэж олон хүн үздэг. Үүний тулд боловсролд урьд урьдаас илүү их анхаарах хэрэгтэй. Үүний зэрэгцээгээр гадаад зах зээлээс аутсорсинг хийх зэргээр оюуны үйлдвэрлэлийн талаар бодит мэдрэмжийг олон нийтэд бий болгож, мөн дотоодын оюуны үйлдвэрлэлийн зах зээлийг ч эртнээс бодлоготойгоор хөгжүүлэх шаардлагатай юм. Ингэхдээ мөнөөх л хятад, энэтхэгчүүдийн туршлагаас судлууштай. Тэд зөвхөн хүний олноор хөгжлийн давалгааг бий болгоод байгаа биш, нарийн бодож боловсруулсан бодлогын хүчээр тийн хөгжиж эхлээд байна.
5 comments:
Ih zov sedviig hondjee. Japaniin surgaltiin systemniig haraad baihad dund surguuliin uees huuhuud ni 2 hesegt huvaagddag yum baina lee. Angiin huuhduudiin 20-30 huvi ni tsaashid deed surguulid orohoor mash shargui hicheelledeg, uldsen heseg ni er ni hicheellehee bolidog. Buyantsogt andiin durdsan huuhduud ter 2-r angilald bagtah huuhduu baih. Harin ter deed surguulid oroh huuhduud ni ahlah surguulid orohdoo yamar tuvshnii deed surguuli orohoosoo hamaarch huvaagdaad bugd oor oor baidlaar surcalcdag yum baina lee. Nileed sain deed surguuli oroh heseg ch mundag hicheleer daruulj, bur yadarch unatlaa hicheelledeg systemtei yum baina lee. Ene surgaltand avah zuil ch baina, bas hayah zuilch baigaa met sanagddag.
Eronhii medleg ogch baigaa daraalal ni harin Japand iluu sain met sanagdsan. Ehleed baahan bodit amidrald tohioldoj baigaa zuiliig tomeolog, dugnelt hiij chaddag bolgood daraa ni tuuniig shiideh arguudiig des daraataigaar sain zaaj ogdog. Harin minii surch baih ueiin Mohngol surgalt bol shuud bodoh arga zaagaad baidag baisan ni dutagdaltai yum bolov uu gej bodson. End hamt baigaa Japan huuhdiig harahad asuudlaa haraad l yamar argaar yaj bodohoo zov tomeolj chadaad baih yum. Bid bol ter tomeolsoniig ni bodohdoo ed naraas iluu l dee. Jisheelbel ed nar physic uzegdliin differencial tegshgeliig bichedee ih sain, bid nar differencial tegshtgeliig ni bodohdoo sain. Getel gol zuil maani tomeolj chadah asuudal tul.... Manaih bas anhaarah estoi bolov uu.
Manaih eronhii bolovsroliin tuvshind ch ter, ih deed bolovsroliin tuvshind ch ter America-iig heterhii duuriaj, bolovsroliin systemee evdeed baih shig sanagddag. Tiim ch uchraas USA, Japand ih deed surguuli togsogchidiin neleedgui huvi ni yuu ch medehgui, yuu ch hiij chaddagguitei adil Mongold ch gesen ih deed surguuli togsogchidiin ihenh ni hooson "diplomnii gol" bolj baina. Tiimees ih deed bolovsroloo dongodoggui umaa gehed yadaj suuri bolovsroliig neleed chanartai ondor tuvshind olgodog bolmoor baigaa umaa.
Bluewolf, enkhchimeg_d баярлалаа. Сүүлийн үед манайхан боловсролын талаар бас ч гэж нааштай юм ярьдаг болж байна шүү. Саяхан боловсролын хуулиа шинэчлэх шиг боллоо. Тэрнийх нь тухай хальт сонсоход янз бүрээр бодож л байгаа болтой. Бас сүүлийн үед байгалийн шинжлэх ухаанаар мэргэжихийн чухлыг энд тэндгүй ухаарч эхлэх хандлага байна уу даа гэж бодогдохоор зүйлс ажиглагдаж байгаа нь сайшаалтай.
sonirholtoi bailaa. minii bas aust-d ajiglasan zuil baina. bi www.gegeen.com deer link-g chini tavij boloh u
зөв юм бичжээ. Дутуу ч юм их байна тиймүү. Ижил бодолтой яваа нэгэн байна. Би бас жаахан ноороглодог юм
Post a Comment